မ်ိဳးေပါင္း( Class ) အင္ဆက္တာ( Insecta )
ေအာက္တြင္ ၁။ အေတာင္မ႐ွိသည့္ အင္းဆက္မ်ား
( Aptergota ) ႏွင့္ ၂။ အေတာင္႐ွိၿပီး
အသြင္ေျပာင္းလဲျခင္း႐ွိသည့္ အင္းဆက္မ်ား
( Pterygota )ဟူ၍ မ်ိဳးေပါင္းခြဲ ( Sub-Class )
ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားထားသည္။
၁။ ( Aptergota ) ေအာက္တြင္
က ။ Protura
ခ ။ Collembola
ဂ ။ Thysanura
ဃ။ Diplura ဟူ၍
မ်ိဳးစဥ္( Order ) ၄ မ်ိဳးခြဲထားသည္။
၂။ ( Pterygota ) ေအာက္တြင္တဝက္တျပက္ အသြင္ေျပာင္းျခင္း
( Incomplete metamorphosis )ႏွင့္ၿပီးျပည့္စံုေသာ အသြင္ေျပာင္းျခင္း ( Complete metamorphosis )ဟူ၍အင္းဆက္တို႔၏ ဘဝစက္ဝန္း( Life Cycle )အေပၚမူတည္ၿပီး အသြင္ေျပာင္းလဲပံုႏွစ္မ်ိဳးေတြ႔ရသည္။
အင္းဆက္ပိုးမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အေကာင္လိုက္ေပါက္သည့္ မ်ိဳးႏြယ္မ်ားမဟုတ္ပဲ မိခင္အင္းဆက္အမမွဥအုၿပီးေနာက္ တဝက္တျပက္ အသြင္ေျပာင္းျခင္း႐ွိသည့္အင္းဆက္မ်ားတြင္ အရြယ္
ေရာက္ရန္ ဥဘဝ( Egg )မွ အေကာင္ေပါက္လာၿပီး ပိုးမမည္( Nymph )အဆင့္သို႔ေရာက္႐ွိလာသည္ ၎အဆင့္တြင္ အရြယ္
ေရာက္အေကာင္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ႐ုပ္သြင္အရတူညီမႈ႐ွိသည္။ ထို႔ေနာက္ ႐ုပ္ဖံုးဘဝမျဖတ္သန္းရပဲ ႐ုပ္သြင္ကူးေျပာင္းျခင္း( Metamorphosis )အရ အေရခြံအႀကိမ္ႀကိမ္လဲျခင္းျဖင့္ အရြယ္ေရာက္အေကာင္ႀကီး( Adult ) အျဖစ္ေရာက္ရိွသည္။ဥပမာ။ ႏွံေကာင္၊ ႐ွိခိုးေကာင္၊ ပုစဥ္းၿပီးျပည့္စံုစြာ အသြင္ေျပာင္းလဲျခင္း႐ွိသည့္ အင္းဆက္မ်ားတြင္ မိခင္အင္းဆက္အမမွဥ( Egg )အုၿပီးေနာက္ ဥဘဝမွ ေလာက္ေကာင္ဘဝ( Larva ) ေလာက္ေကာင္မွ ပိုးရုပ္ဖံုး( Pupa )ပိုးရုပ္ဖံုးမွ အေကာင္ႀကီး( Adult )အျဖစ္သို႔ ႐ုပ္သြင္ကူးေျပာင္းျခင္း( Metamorphosis )အရ
အဆင့္ဆင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းၾကၿပီးမွေရာက္ရိွသည္။
ဥပမာ။ လိပ္ျပာ၊ ဖလံ၊ ပိုးေတာင္မာအင္းဆက္မ်ားစြာတို႔၏ ဘဝအဆင့္ဆင့္တြင္မ်ားေသာအားျဖင့္ အဆင့္ေလးဆင့္ကို ကူးေျပာင္း
ၾကရၿပီး မိခင္သည္ အစာေရစာ လြယ္လင့္တကူရ႐ွိႏိုင္မည့္ေနရာမ်ားတြင္ ဥအုခ်ခဲ့သည္။ ဥမွေပါက္လာေသာ ေလာက္ေကာင္( ပိုးတံုးလံုး )သည္အစာမ်ားကိုစားေသာက္ၿပီးေနာက္ ပိုး႐ုပ္ဖံုးဘဝသို႔ကူးေျပာင္းသည္ ပိုး႐ုပ္ဖံုးဘဝတြင္ အစာစားျခင္းကိုရပ္နားထားၿပီး ပိုး႐ုပ္ဖံုးအတြင္း အရြယ္ေရာက္အေကာင္ျဖစ္ရန္ ကာလတစ္ခုအၾကာ အခ်ိန္ေပး၍
ေျပာင္းလဲေနသည္။ ပိုးေကာင္၏ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ား
ျပည့္စံုသြားသည့္အခါ ႐ုပ္ဖံုးအတြင္းမွ အျပင္သို႔
ထြက္လာကာ အရြယ္ေရာက္အေကာင္ျဖစ္လာသည္။
အရြယ္ေရာက္အေကာင္ႀကီး ဘဝတြင္
မ်ိဳးဆက္ျပန္႔ပြားေရးအတြက္ ဖိုမဆက္ဆံၿပီး ဥအုၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ခြၽင္းခ်က္အေနျဖင့္ အခ်ိဳ႕ေသာအင္းဆက္မ်ားတြင္
မိတ္လိုက္ျခင္းအမႈကို မေဆာင္ရြက္ပဲ ဥအုႏိုင္ၾကသည္။
ပ်မ်ား၊ ယင္ေကာင္မ်ားႏွင့္ ႏွံေကာင္တို႔သည္
အေျခအေနအရ လိုအပ္ပါက ဥမအုေတာ့ပဲ
အေကာင္လိုက္ေမြးထုတ္ႏိုင္စြမ္း႐ွိသည္။
အင္းဆက္ပိုးမ်ား သဘာဝရန္သူ႔ေဘးမွကာကြယ္ျခင္း -
အင္းဆက္ပိုးမႊားမ်ားတြင္ ဥဘဝမွစ၍ အရြယ္ေရာက္
အေကာင္ႀကီးဘဝေရာက္သည့္တိုင္ေအာင္ ရန္သူေပါင္း
ေျမာက္မ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေတြ႕ၾကံဳေနၾကရသည္။
၎တို႔တြင္ ရန္သူမ်ားဝန္းရံလွ်က္႐ွိၿပီး သက္တမ္းေစ့
ေနထိုင္သြားရေသာ အေကာင္မ်ားမွာ အင္မတန္
နည္းပါးသည္ သက္တမ္းမျပည့္ခင္
အေၾကာင္းမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ေသဆံုးၾကရသည္။
သို႔ေသာ္လည္း အင္းဆက္ပိုးမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္မသြားပဲ
ယေန႔ထိတိုင္ေတြ႔႐ွိေနရျခင္းမွာ ၎တို႔တြင္ သဘာဝမွ
ဖန္တီးေပးထားေသာ အကာအကြယ္မ်ားေၾကာင့္ပင္
ျဖစ္ေလသည္။ သဘာဝမွ ဖန္တီးေပးထားသည့္
အကာအကြယ္မ်ား -
၁။ အေပၚယံအခြံျဖင့္ ကာကြယ္ျခင္း -
အင္းဆက္မ်ားစြာထဲမွ ပိုးေတာင္မာ( Beetle )
မ်ားတြင္ သားေရကဲ့သို႔ျဖစ္ေနေသာအေတာင္ဖံုးႏွင့္
မာေက်ာေသာ ခႏၶာကိုယ္သည္ မ်ိဳးုျခားစား
သားရဲအင္းဆက္မ်ား၏ တိုက္ခိုက္ျခင္းကို
ကာကြယ္ထားႏိုင္သည္။
၂။ အဆိပ္ျဖင့္ ကာကြယ္ျခင္း -
ပ်ား၊ ပိတုန္းႏွင့္ နက်ယ္ကဲ့သို႔ အင္းဆက္မ်ားတြင္
ရန္သူကို ၎တို႔၏ အဆိပ္ဆူးျဖင့္ျပန္လည္
တိုက္ခိုက္တက္ၾကသည္။
၎တို႔၏ အဆိပ္ႏွင့္ထိေတြ႔ၿပီးပါက
ေနာက္တစ္ႀကိမ္ မထိဝံ ့ေတာ့ေပ။
၃။ ကိုယ္တြင္း႐ွိ အရည္တို႔ျဖင့္ကာကြယ္ျခင္း -
လိပ္ျပာသားေလာင္း ခူေကာင္အခ်ိဳ႕၏ ကိုယ္တြင္း႐ွိ
အရည္တို႔သည္ အရသာမေကာင္းသျဖင့္
သူတို႔အား ဖမ္းဆီးစားေသာက္ျခင္းမခံရပါ။
၄။ အနံ႔ျဖင့္ ကာကြယ္ျခင္း -
ပိုးနံေကာင္( Stink bug )ႏွင့္
ၾကမ္းပိုး( Bed bug )တို႔ကဲ့သို႔ ပိုးေကာင္မ်ား၏
ဆိုးရြားလြန္းေသာ အနံ႔ေၾကာင့္ စားေသာက္ရန္
အလို႔ငွါ သားရဲေကာင္မ်ားက ေ႐ွာင္႐ွားၾကသည္။
၅။ အေမြးဆူးတို႔ျဖင့္ ကာကြယ္ျခင္း -
အခ်ိဳ႕ေသာ လိပ္ျပာသားေလာင္းခူေကာင္မ်ား၏
အေမြးမ်ားသည္ အဆိပ္ရည္ပါ႐ွိေသာေၾကာင့္
ထိမိပါက နာက်င္ေစသည္။ ယားယံေစသည္။
၆။ ဟန္အမူအယာျဖင့္ ကာကြယ္ျခင္း -
က်ားဖလံ( Tiger moth )သည္ ရန္သူကို
ျမင္ေတြ႕သည္ႏွင့္ ေသဆံုးေနဟန္ေဆာင္သည္။
ယင္းကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ သူ႔ကိုစားေသာက္မည့္
သားရဲမ်ားက ေသေနေသာ ဖလံဟုယူဆကာ
စားေသာက္ျခင္းမျပဳေတာ့ပါ။
၇။ နဂိုအေနအထိုင္ျဖင့္ ကာကြယ္ျခင္း -
ရြက္ထြင္းပိုး( Leaf miner )ကဲ့သို႔
ပိုးမႊားမ်ားသည္ အရြက္၏အတြင္း၌ျဖစ္ေစ၊
စပါးရြက္လိပ္ပိုး( Rice leaf folder )ကဲ့သို႔
ပိုးမႊားသည္ ရြက္လိပ္အတြင္း၌ျဖစ္ေစ၊
အသီးအတြင္းတြင္ေနထိုင္ေသာ
သီးလံုးေဖာက္ပိုး( Gram Caterpillar )
ပိုးမ်ားႏွင့္ ညဥ့္အခါတြင္သာထြက္ေသာ
ဖလံ( Moths )မ်ားသည္ ရန္သူ႔ေဘးရန္မွ
အထိုက္အေလ်ာက္ ကင္းေဝးေစသည္။
ဥပမာ -
ကာဒစ္ဖလိုင္း( Caddisfly ) သားေလာင္းသည္
သူတို႔၏ အနီးနားတြင္ရ႐ွိေသာ သစ္ရြက္ေဆြး၊
ခဲလံုး၊ ခရုခံြ၊ သစ္ကုိင္းစေလးမ်ား အပါအဝင္
ရရာအရာဝတၳဳမ်ားႏွင့္ ပိုးမွ်င္ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး
အကာအကြယ္ အခံြအိမ္ကုိျပဳလုပ္၍
ယင္းအိမ္ထဲတြင္ ေနထိုင္ကာ ရန္သူ႔ေဘးရန္မွ
ပုန္းခိုေနေလ့႐ွိသည္။
၈။ အေရာင္ျဖင့္ ကာကြယ္ျခင္း -
Tulip Tree Beauty moth - ဖလံသည္
အေရာင္အားျဖင့္ ေနထိုင္ရာဝန္းက်င္ႏွင့္
တေထရာတည္း တူညီေနေသာေၾကာင့္
ရန္သူမ်ားေဘးမွ ကင္းေဝးရသည္။
၉။ အေတာင္ႏွစ္စံု အေရာင္မတူ၍ ေဘးကင္းျခင္း -
Morpho butterfly - လိပ္ျပာေတြရဲ႕
အေတာင္ပံ အေပၚမ်က္ႏွာျပင္သည္
ေအာက္ႏွင့္ အေရာင္မတူေသာေၾကာင့္
ပ်ံသန္းေနသည့္အခါ ေနာက္မွလိုက္လာေသာ
ရန္သူ႔အျမင္တြင္ ျဖတ္ခနဲေပၚလာလုိက္
ျဖတ္ခနဲေပ်ာက္သြားလုိက္
ဆက္တုိက္ေျပာင္းလဲေနေသာေၾကာင့္
မ်က္ေခ်ျပတ္သြားတက္သည္။
၁၀။ အဆင္ခ်ယ္၍ ကာကြယ္ျခင္း -
အခ်ိဳ႕ေသာ အင္ဆက္မ်ား၏ အေရာင္အေသြး
အဆင္တို႔မွာ ပိုးေကာင္တို႔၏ မူလသဏၭာန္
ေပ်ာက္ကြယ္သြားမတက္ အဆင္ခ်ယ္လွ်က္
႐ွိေသာေၾကာင့္ ရန္သူ႔ေဘးမွကင္းေဝၾကသည္။
၁၁။ အေတာင္ေအာက္၌ အေရာင္မႈံျခင္း -
သစ္ရြက္ေျခာက္လိပ္ျပာ(Kallima Inachus)၏
အေတာင္ေအာက္ဖက္႐ွိ အေရာင္သည္
မြဲေျခာက္ေနသည့္အျပင္ နားေနသည့္အခါ
အေပၚသို႔ေထာင္ထားေသာ အေတာင္သည္
သစ္ရြက္ေျခာက္ႏွင့္ အလြန္တူသျဖင့္ ရန္သူမွ
အလြယ္တကူ မျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါ။
၁၂။ အေယာင္ေဆာင္၍ ကာကြယ္ျခင္း -
ခူေကာင္( Wavy-lined Emerald )တို႔သည္
ပန္းပြင့္ရဲ႕ ပြင့္ခ်ပ္ေတြကို သူတို႔ခႏၶာကိုယ္ေပၚတြင္
ပိုးခ်ည္မွ်င္မ်ားျဖင့္ တန္ဆာဆင္ဖံုးကြယ္၍
ပန္းပြင့္ကဲ့သို႔ အေယာင္ေဆာင္ကာ
ရန္သူမ်ား၏ ေဘးရန္ကိုကာကြယ္ၾကသည္။
၁၃။ အတုခိုး၍ ကာကြယ္ျခင္း -
ေန႔ခင္းဘက္တြင္ ပ်ံသန္းေလ့႐ွိသည့္
နက်ယ္ဖလံ( Wasp moth )ႏွင့္
ဟိုဗာယင္( Hoverfly ) တို႔သည္
ပ်ား၊ နက်ယ္မ်ားႏွင့္ ပံုသဏၭာန္
ဆင္တူေသာေၾကာင့္ ငွက္မ်ားႏွင့္ အျခားေသာ
သားရဲမ်ားကို လွည့္စားႏိုင္သည္။
သားရဲမ်ားက ၎တို႔ကို ပ်ား၊ နက်ယ္ဟု
မွတ္ထင္ကာ ဖမ္းဆီးစားသံုးျခင္း
မျပဳေသာေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ကင္းေစသည္။
၁၄။ အေတာင္ေပၚ႐ွိ အကြက္မ်ားမွကာကြယ္ျခင္း -
သိန္းငွက္ဖလံ( Hawk moth )ႏွင့္
ဇီးကြက္လိပ္ျပာ( Owl Butterfly )တို႔၏
အေတာင္ပံေပၚမွ အကြက္မ်ားသည္
ရန္သူကိုၾကည့္ေနသည့္ ေၾကာက္စရာ
သားရဲသတၱဝါတို႔၏ မ်က္ဝန္းတစ္စံုႏွင့္
တူေသာေၾကာင့္ ရန္သူမွဖမ္းဆီးစားေသာက္ျခင္း
မျပဳေတာ့ပါ။
၁၅။ ရာသီအလိုက္အေရာင္ေျပာင္းျခင္း -
အခ်ိဳ႕ေသာ ပိုးေကာင္တို႔မွာ မ်ိဳးစိတ္တခုထဲ
ျဖစ္ေသာ္လည္း ေႏြရာသီတြင္ေပါက္သည့္အခါ
မြဲေျခာက္သည့္ အေရာင္မ်ိဳး႐ွိ၍ မိုးရာသီတြင္
ေပါက္သည့္အခါ စိမ္းေသာအေရာင္မ်ား႐ွိသျဖင့္
သဘာဝ အကာကြယ္တစ္မ်ိဳးပင္ျဖစ္သည္။
အင္းဆက္တို႔၏ ပံုသဏၭာန္၊ ထူးျခားေသာ
လကၡဏာရပ္မ်ားျဖစ္သည့္ အစာစားျခင္း၊ အေရခြံလဲျခင္း၊
လႈပ္႐ွားသြားလာျခင္း၊ ပ်ံသန္းျခင္း၊ အာရံုခံစားျခင္း၊
ဘဝျဖစ္စဥ္ေျပာင္းလဲျခင္း၊ မ်ိဳးပြားျခင္းႏွင့္
ရန္သူ႔ေဘးရန္မွ ကာကြယ္လွည့္စားပံုတို႔ကို သိ႐ွိထားပါက
အဖ်က္ပိုးမႊားမ်ားကို ႏွိမ္နင္းရန္ျဖစ္ေစ၊ အက်ိဳးျပဳ
အင္းဆက္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ရန္ျဖစ္ေစ
ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ မ်ားစြာအက်ိဳး႐ွိႏိုင္သည္။
ထိုထက္ပို၍ ေလ့လာႏိုင္ပါက အင္းဆက္ပိုးမ်ားႏွင့္
သတၱေလာကတို႔၏ အစာကြင္းဆက္၊ ပတ္ဝန္းက်င္
ေဂဟေဗဒႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈတို႔ကိုပါ ေလ့လာမည္ဆိုပါက
အတိုင္းထက္အလြန္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ....
အထူးသျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္
ေနသူ ေတာင္သူမ်ားအေနျဖင့္ ဘက္စံုပိုးမႊားကာကြယ္
ႏွိမ္နင္းျခင္း(Integrated Pest Management)
နည္းစနစ္မ်ားကိုေဆာင္ရြက္ပါက ပိုးမႊားမ်ားအေၾကာင္း
မျဖစ္မေန သိထားသင့္သည့္အျပင္ ဘက္စံုပိုးမႊားကာကြယ္
ႏွိမ္နင္းျခင္း နည္းစနစ္မ်ားႏွင့္ ပိုးမႊားမ်ားကို
ထိန္ေက်ာင္းမွသာလွ်င္ ေရ႐ွည္ခံေသာ စိုက္ပ်ိဳးေရး
လုပ္ငန္းကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း
ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါသည္။
#Crd
ေစတနာေမတၲာမ်ားစြာျဖင့္
#Phyochitthu
